2017-2018 10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Mega Yayıncılık 3. Ünite Dalgalar Sayfa 197 Kendimizi Değerlendirelim Soruları ve Cevapları

10. Sınıf Mega Yayıncılık Fizik Ders Kitabı Sayfa 197 Cevabı

A. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başındaki “D”, yanlış olanların başındaki “Y” harfini işaretleyiniz. Yanlış olduğunu düşündüğümüz ifadelerin doğrusunu defterimize yazalım.

1. (D) Ses, boyuna dalgalar hâlinde yayılır.
2. (Y) Ses dalgaları hayvanların duyu organlarıyla algılanamaz.
3. (D) Ses dalgaları boşlukta yayılmaz.
4. () Sesin katilardaki yayılma hızı, gaz ortamlardakinden daha küçüktür.
5. (D) Ses dalgaları yansımaz.
6. (D) İnsan kulağının işitme aralığı 20 ile 20.000 Hz arasındadır.
7. () Rezonans, frekansları eşit hâle gelen iki salınımın maksimum etkileşime geçmesidir.
8. () İnsan kulağının ağrı eşiği 20 dB’dir.
9. () Yankı, ses kirliliğini artırıcı bir olaydır.
10. () Bir sesin şiddeti onun yüksekliğinin bir ölçüsüdür.

B. Aşağıdaki soruları yanıtlayalım ve yanıtlarımızı defterimize yazalım.

1. Sesin boyuna dalgalar hâlinde yayılmasının nedeni nedir?

Ses mekanik dalga olduğundan yayılması için bir ortama ihtiyaç duymaktadır. Ses dalgaları ortamlarda sıkışma ve genleşme şeklinde boyuna ilerleyen dalgalardır.
Ses, üç boyutta yayılır. Sesin hızı havada, deniz seviyesinde ve 20 °C sıcaklıkta 340 metre/saniye olarak alınır ve frekansa bağlı olarak değişmez, her frekansta aynıdır Sesin hızı ortamın sıcaklığına, yoğunluğuna, basıncına göre değişir. Soğuk havada sesin hızı azalır. Ses, sıcak hava­dan soğuk havaya geçerken yayılma doğrultusunu değiştirir.

2. Sesler frekanslarına göre nasıl sınıflandırılmaktadır?

3. Uzaktaki bir patlama olayında önce bir yer sarsıntısı algılanır, sonra da patlamanın sesi işitilir. Bu olay nasıl açıklanır?

Aynı ortamda yan yana tutu­lan özdeş diyapazonlardan birisine tokmakla vuruldu­ğunda, diğer diyapazonun da titreştiği gözlenir. Bu du­rum, ortamda oluşturulan titreşimlerin ses dalgaları hâlinde yayıldığını ve sahip olduğu enerjiyi taşıdığını gösterir.

Ses bombası patladığında camların kırılması yine sesin enerji taşıdığını gösterir.

Müzik setinizin hopar­lörünün önüne yanmak­ta olan bir mum yerleşti­rin. Mumun alevinin ha­reketsiz ve sabit bir şek­li olana kadar bekleyin Daha sonra müzik seti­nizin sesini yükseltin. Mum alevinin sesten et­kilendiğini görebilirsi­niz. Bu ve benzeri olaylar ses dalgalarının enerji taşıdığı­nı gösterir.

Dalgaların taşıdığı enerji, dalgalara ait temel kavram­lardan olan genlik ile doğru orantılıdır.

4. Ses kirliliği nedir, nasıl azaltılabilir?

Ses kirliliği insanlarda geçici veya kalıcı işitme sorunları, dolaşım ve solunum bozuklukları ve yüksek tansiyon gibi fizyolojik sorunlar ortaya çıkarabilir. Bunlara ek olarak stres, konsantrasyon eksikliği, uyku düzeninin bozulması ve davranış bozukluklarına da yol açabilir.

Ses kirliliğinin önlenmesi için alınacak tedbirler

C. Aşağıdaki problemleri çözelim ve çözümleri defterimize yazalım.

1. Bir otomobil klaksonunun sesi 420 Hz frekanslı olduğuna göre bu klaksonun çıkardığı sesin havadaki dalga boyu kaç m’dir (vses = 340 m/s alınız.)?
2. İnsan kulağının işitme aralığı, yaklaşık değerlerle 20 ile 20.000 Hz arasıdır. Bu aralık, sesin havadaki dalga boyu cinsinden ifade edilmek isteniyor. Hangi sayılar elde edilir (vses = 340 m/s alınız.)?

Araştıralım, Hazırlanalım

Bir sonraki konuya hazırlık için aşağıdaki çalışmaları yapalım:
• Depremlerle ilgili olarak ortaokul fen bilimleri derslerinde öğrendiklerimizi anımsamak için eski ders kitaplarımızı ve ders notlarımızı gözden geçirelim.
• Güvenilir bilgi kaynaklarından depremlerin oluşumu, saptanması, yıkıcı etkileri ve depremlere karşı alınacak önlemler konusunda bilgi toplayalım